#UDdlaDorosłych

Jak budować i wspierać poczucie własnej wartości u dziecka?

Kinga Osowska 2023-02-16

Potrzeba bycia akceptowanym jest głęboko zakorzeniona w każdym z nas. Budowanie poczucia własnej wartości u dzieci ma kluczowe znaczenie. Jeśli od najmłodszych lat będziemy wzmacniać samoocenę swojej pociechy - wyrośnie ona na szczęśliwego dorosłego.

Poczucie własnej wartości to świadomość samego siebie: własnych umiejętności, marzeń, pragnień, myśli, uczuć, ale także akceptacja tego, jakim się jest i co się wie o sobie. Musi ono być budowane i wzmacniane od najmłodszych lat, ponieważ dobrze ugruntowane – ukształtuje w przyszłości szczęśliwą, spełnioną i świadomą osobę. Oczywiście w ciągu całego życia poczucie własnej wartości może i będzie ulegać zmianie lub osłabieniu np. wskutek przykrych doświadczeń. Dlatego równolegle należy skupić się na budowaniu pewności siebie.

Jeżeli dziecko jest świadome samego siebie, swoich wartości i przekonań, to jego postawą nie zachwieją przykre komentarze czy życiowe przeciwności. Mimo ich pojawienia się nie przestanie akceptować tego kim jest i co wie o sobie. Niestety świadomość siebie nie uchroni Twojego dziecka przed trudnymi emocjami związanymi z byciem ocenianym czy nawet krytykowanym przez innych. Jednak będzie mu łatwiej przejść obojętnie obok przykrych słów na swój temat i szybciej wróci do emocjonalnej równowagi.

Pierwszym krokiem do skutecznego działania i budowania u dziecka poczucia własnej wartości jest poznanie swojego przeciwnika. Jakie sygnały wskazują na niskie poczucie wartości u Twojego dziecka?
Jest samokrytyczne. Możesz wtedy usłyszeć, że nie jest w czymś dobre, nie jest wystarczające. Często nawet nie podejmuje próby dążenia do celu, mając w głowie głos, który mówi, że to nie ma sensu i na pewno się nie uda. Słuchając wewnętrznego krytyka bardzo często zamyka się w sobie - odrzuca nowe doświadczenia czy znajomości. Dzieci z niskim poczuciem własnej wartości są uwrażliwione na krytykę w stosunku do siebie, dotkliwie przeżywają porażki, a uwagi w stosunku do swoich działań biorą głęboko do serca. Tak tworzy się „błędne koło” i dziecko nie chce podejmować kolejnej próby. Jeżeli natomiast pochwalimy je za jakieś osiągnięcie - nie ucieszy się dobrym słowem, zacznie je podważać i kolejny raz krytykować siebie. Zdarza się także, że dziecko z niskim poczuciem wartości nie chce chodzić do szkoły czy przedszkola. Uważa, że nie dorównuje rówieśnikom, zamyka się na naukę i zdobywanie umiejętności, nawet, jeżeli coś sprawiało mu przyjemność.

Niskie poczucie własnej wartości to bardzo poważny problem – szczególnie dla dziecka, które jeszcze nie do końca umie rozpoznawać swoje emocje i radzić sobie z nimi. Dlatego rolą rodziców jest dbałość o to, żeby dziecko było tak ugruntowane w swoich wartościach. Po to, by w momencie, kiedy przyjdzie zwątpienie, było świadome swoich wartości, a przede wszystkim akceptowało to, kim jest.

„Dobrze rozwinięte i zdrowe poczucie własnej wartości jest silne i stabilne na przestrzeni czasu, jednak nie jest ani niezniszczalne, ani niezmienne”.

Petra Krantz Lindgren

Po pierwsze warto zadbać o to, żeby dziecko było autentyczne. Co to oznacza? Powinno żyć w zgodzie ze swoimi wartościami, bez konieczności dostosowywania się do innych i ulegania presji otoczenia - w tym rodzinnym oczekiwaniom… Rodzice od najmłodszych lat powinni podbudowywać dziecko, pokazywać, że są z niego dumni, niezależnie od tego kim jest i co robi. To nauczy je kolejnej ważnej rzeczy, czyli niezależności, dzięki której będzie podążało własną drogą i realizowało osobiste cele, marzenia i plany.

Warto także dać swojemu dziecku przestrzeń na popełnianie błędów. Oddać w jego stery poczucie sprawczości i odpowiedzialności na swoje decyzje, które nie zawsze będą dobre. Rozmawiajmy z nim wtedy, lecz nie krytykujmy a okażmy wsparcie - dobrym słowem bądź gestem pokażmy, że jesteśmy obok i może liczyć na naszą pomoc w naprawieniu błędu. Taką postawą wzbudzimy zaufanie, a jest ono niezbędne do budowania zdrowych relacji.

Ugruntowanie w dziecku przekonania, że jest wystarczająco dobre to wymagająca praca, ale przyniesie ona w przyszłości niezwykłe korzyści. Warto zastosować metodę pozytywnego wzmacniania – chwalenie dziecka za dobre rzeczy pogłębi rodzinną więź i podbuduje jego pewność siebie.

Pamiętaj! Zaufanie na linii rodzic-dziecko jest niezwykle ważne w procesie budowania poczucia własnej wartości. Dzięki temu dziecko przyjdzie do Was ze swoimi kłopotami i rozterkami, co pozwoli na odpowiednią reakcję w przypadku trudnych doświadczeń.

Polecamy Twojej uwadze bezpłatny scenariusz lekcji: “Jak dbać o poczucie własnej wartości?”.
Znajdziesz w nim wszelkie potrzebne materiały, dzięki którym w wartościowy sposób poprowadzisz lekcję: karty pracy, pomysły na grupowe aktywności oraz miniwykład z udziałem eksperta. Do dzieła!