Dzieci lubią ciasteczka!

My też, dlatego wykorzystujemy je do zapamiętywania informacji o tym, jak korzystasz z serwisu, żeby lepiej go do Ciebie dostosowywać.

Dostępne ustawienia plików cookie:

sprawdź naszą politykę cookies
#Pozytywna edukacja

Jakie prawa w szkole ma uczeń oraz rodzic

Autor Monika Zwierko-Odachowska Liczba komentarzy Data wpisu 2023-09-18
Mówi się, że dorosły człowiek spędza w pracy ⅓ życia, a na pewno ⅓ dnia powszedniego. Dziecko z klas młodszych ⅙ doby spędza w szkole, ale uczeń klasy 7 siedzi w niej średnio już 7 godzin dziennie. To niemal tyle, co dzień pracy osoby dorosłej. Interesy tych ostatnich chroni Kodeks Pracy oraz przepisy wynikające z dyrektyw unijnych. 

Z tego artykułu dowiesz się: 

– jakie dokumenty wskazują prawa i obowiązki uczniów,
– czy uczeń zawsze powinien być oceniany w skali 1-6,
– jaką informację niesie ze sobą ocena ucznia,
– czy dziecko musi chodzić do szkoły,
– jakie są obowiązki ucznia,
– jakie są prawa rodzica i ucznia.

Czas czytania: 10 minut.
prawa i obowiązki ucznia
Przyjrzyjmy się podstawowym dokumentom, które chronią uczniów, określając ich prawa i obowiązki:

  • Ustawie o systemie oświaty,
  • Ustawie Prawo oświatowe.

Statuty szkolne powinny być budowane na ich podstawie –  a co najważniejsze – nie powinny być z nimi sprzeczne. Rodzicu, Uczniu – zapoznajcie się z „kodeksem pracy” uczniów, które proponuje Wasza szkoła. Obserwacja statutów szkolnych nasuwa wniosek, że niestety często nie są respektowane kluczowe dla harmonijnego rozwoju ucznia założenia. 

Poniżej kilka najważniejszych praw i możliwości dla ucznia wynikających z zapisów w dokumentach oświatowych.

Oceny

Art. 44b. Ustawy o systemie oświaty mówi, że „Ocenianiu podlegają:

1) osiągnięcia edukacyjne ucznia;
2) zachowanie ucznia. (...).” 

W ramach osiągnięć edukacyjnych nauczyciel ocenia opanowany poziom i postęp w opanowaniu danych wiadomości i umiejętności wskazanych w podstawie programowej oraz w programie nauczania.

Zachowanie ucznia z kolei – co ważne – ocenia więcej osób: oprócz wychowawcy klasy, nauczyciele uczący w danej klasie, uczniowie klasy i sam oceniany uczeń. Ustawa mówi, że ocenia się „(...) stopień respektowania przez ucznia zasad współżycia społecznego i norm etycznych oraz obowiązków określonych w statucie szkoły. (...)”.  

Prawo wskazuje również cel oceniania i co ciekawe, w centrum tego procesu stoi uczeń.

Według ustawy ocena osiągnięć edukacyjnych i zachowania służy:
  • informowaniu ucznia o poziomie jego osiągnięć;
  • udzielaniu uczniowi pomocy w nauce poprzez przekazanie informacji o tym, co zrobił dobrze i jak powinien się dalej uczyć;
  • udzielaniu wskazówek do samodzielnego planowania własnego rozwoju;
  • motywowaniu ucznia;
  • dostarczaniu rodzicom i nauczycielom informacji o postępach oraz o szczególnych uzdolnieniach ucznia;
  • umożliwieniu nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej.
Ocenianie musi odbywać się w odniesieniu do sformułowanych przez nauczyciela wymagań edukacyjnych oraz ustalonych kryteriów oceniania zachowania. 

W ustawie jest mowa o ocenach bieżących, śródrocznych, czyli semestralnych i rocznych. Nie ma jednak mowy o liczbie tych ocen. Nie ma mowy o tym, że pomiędzy semestrami różnica może wynosić tylko jedną ocenę, co dość solidnie utarło się w myśleniu o ocenianiu.

Co ustawa mówi na temat stosowanej skali ocen? W klasach od IV wzwyż nauczyciel może stosować ocenę opisową, nie musi oceniać w skali 1-6, co przyjęło się w zdecydowanej większości szkół w Polsce. Ustawa nie podaje też skali ocen ani procentowego ujęcia opanowania materiału na daną ocenę. Wszystko to jest w kompetencjach rady pedagogicznej – organu, który ma tę moc, by ustalać zapisy statutu szkoły.

O tym, że zadania domowe podlegają ocenie również stanowią wyłącznie statuty szkolne. Nadrzędne akty prawne nie wspominają o takiej formie utrwalania materiału.

→ Artykuł o zasadach panujących w polskiej szkole znajdziesz tutaj: „Co wolno w polskiej szkole? – Ustawy oświatowe w pigułce” >>

Czy trzeba chodzić do szkoły?

Okazuje się, że uczeń do szkoły może nie chodzić :)

Na wniosek rodzica ze względu na stan zdrowia, specyficzne trudności w uczeniu się, niepełnosprawność, posiadane kwalifikacje lub zrealizowanie danych obowiązkowych zajęć edukacyjnych na wcześniejszym etapie edukacyjnym dyrektor może zwolnić ucznia z realizacji zajęć edukacyjnych.

Prawo pozwala również realizować obowiązek szkolny poza szkołą. Ponownie na wniosek rodziców dyrektor może pozwolić dziecku na uczenie się w innych warunkach i miejscach. Jeśli będzie taka możliwość, dziecko może korzystać ze sprzętów, którymi dysponuje szkoła, a nawet korzystać z wybranych zajęć na terenie szkoły. Uczeń jest jednak zobowiązany do zdania egzaminu klasyfikacyjnego potwierdzającego opanowanie materiału.

→ Więcej o edukacji domowej we wpisie: „Rozwiewamy wątpliwości wokół edukacji domowej” >>

Obowiązki ucznia

Szczegółowo definiowane są w statutach szkolnych, jednak nadrzędnie zostały sformułowane w przepisach ogólnooświatowych. Zgodnie z ustawą uczeń zobowiązany jest do:

1) właściwego zachowania podczas zajęć edukacyjnych;
2) usprawiedliwiania nieobecności;
3) przestrzegania zasad ubioru;
4) przestrzegania zasad korzystania z urządzeń elektronicznych na terenie szkoły;
5) właściwego zachowania wobec nauczycieli i innych pracowników szkoły oraz pozostałych uczniów.

Szkoła powszechnie wywołuje wiele skojarzeń i emocji – sprawdziany, kartkówki, pierwsze miłości, strach, radość, szóstka, jedynka, pantofelek, równoleżniki, oksymoron i osławione całki. Każdy człowiek może stworzyć własną listę skojarzeń i emocji. Czy na niej znajdą się: rozwój talentów, zainteresowań, zdolności, predyspozycji? Nie mam niestety pewności. Na mojej liście ich nie ma.

Z kolei Ustawa Prawo Oświatowe oraz Ustawa o systemie oświaty kilkukrotnie wskazują, że szkoła to miejsce rozpoznawania zainteresowań, predyspozycji zawodowych. Zatem, myśląc o szkole należy mieć na uwadze, że jednym z jej zadań jest właśnie rozwój pasji i pobudzanie zainteresowań uczniów.

→ Czy wiesz, że nasza organizacja wpiera rozwój pasji uczniów poprzez udostępnianie nauczycielom bezpłatnych scenariuszy lekcji? Zobacz >>

Prawa rodzica i ucznia

Statuty szkolne wskazują prawa uczniów, ale także rodziców. Przyjrzyjmy się.

Prawa, które przysługują rodzicom:

1) zapoznania się z programem nauczania oraz zadaniami wynikającymi z programu rozwoju Szkoły i planów pracy w danym oddziale;
2) uzyskiwania na bieżąco rzetelnej informacji na temat swojego dziecka;
3) uzyskiwania porad i wskazówek od nauczycieli, pedagoga w rozpoznawaniu przyczyn trudności wychowawczych oraz doborze metod udzielania dziecku pomocy;
4) składania i przekazywania nauczycielowi oraz dyrektorowi szkoły wniosków z obserwacji pracy szkoły;
5) wyrażania i przekazywania opinii na temat pracy szkoły organowi prowadzącemu i nadzorującemu pracę pedagogiczną poprzez swoje przedstawicielstwo - Radę Rodziców;
6) wejścia na teren szkoły w uzasadnionych sytuacjach i przebywania w wyznaczonych strefach.

Z kolei uczniowie mają prawo do:

1) uczestnictwa we wszystkich zajęciach lekcyjnych i zajęciach pozalekcyjnych oraz do indywidualnego toku i programu nauczania;
2) zapoznania się z programem nauczania i systemem oceniania;
3) jawnej, obiektywnej, umotywowanej oceny;
4) organizacji życia szkolnego;
5) właściwie zorganizowanych procesów kształcenia, wypoczynku i zadawania prac domowych zgodnych z zasadami higieny pracy umysłowej;
6) wyrażania opinii i wątpliwości dotyczących treści nauczania oraz uzyskiwania wyjaśnień i odpowiedzi;
7) uczestnictwa w pracach Samorządu Uczniowskiego;
8) opieki wychowawczej i warunków pobytu w szkole zapewniających bezpieczeństwo;
9) życzliwego, podmiotowego traktowania w procesie dydaktyczno-wychowawczym;
10) rozwijania zainteresowań, zdolności i talentów;
11) reprezentowania szkoły w konkursach i zawodach;
12) swobodnego wyrażania opinii we wszystkich sprawach, jeśli nie narusza tym dóbr innych osób;
13) swobodnego rozwoju swojej osobowości;
14) ochrony prywatności życia osobistego i rodzinnego;
15) pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
16) przedstawiania wychowawcy klasy, Dyrektorowi Szkoły i innym nauczycielom swoich problemów oraz uzyskiwania od nich pomocy, odpowiedzi i wyjaśnień;
17) pomocy socjalnej;
18) poszanowania przekonań religijnych;
19) poszanowania swej godności i nietykalności osobistej.


Artykuły, które mogą Cię zainteresować:
„Dziecięce pasje – dodaj dziecku skrzydeł”,
„Jak radzić sobie z fobią szkolną u dzieci?”,
„Jak budować i wspierać poczucie własnej wartości u dziecka?”.
Opracowano na podstawie:

1. Ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19910950425/U/D19910425Lj.pdf

2. Ustawy z dnia 14 grudnia 2016r. Prawo oświatowe
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000059/U/D20170059Lj.pdf

3. Statutu Szkoły Podstawowej nr 26 we Wrocławiu.

Przeczytaj także

#Pozytywna edukacja Zapraszamy do wspólnej naukowej przygody! Zobacz, jak wyglądały sobotnie zajęcia w III bloku Obejrzyj galerię zdjęć i zobacz swoje dziecko podczas naukowej misji! A może jesteś rodzicem, który szuka dodatkowych zajęć dla swojej pociechy? Nie czekaj do początku roku i zapisz swoje dziecko na IV blok zajęć! Czytaj więcej » Autor oprac. zbiorowe Liczba komentarzy Data wpisu 2025-04-01 #Pozytywna edukacja Trzy sposoby na fascynujące lekcje – zgłoś klasę, a resztę zostaw nam Każdy nauczyciel wie, jak trudno czasem zainteresować uczniów tematem lekcji. Szkolna rutyna, podręcznikowe definicje i schematyczne ćwiczenia mogą sprawiać, że nawet najciekawsze zagadnienia wydają się nużące. Mamy rozwiązanie – nasi naukowcy oczarują Twoich uczniów wiedzą! Czytaj więcej » Autor Katarzyna Bańczyk-Skubała Liczba komentarzy Data wpisu 2025-03-14 #Pozytywna edukacja Jak rozbudzić pasję do nauki w szkole? Wiemy, że dzieci pasjonują się często tańcem, muzyką, piłką nożną, gotowaniem… ale czy mogą pasjonować się nauką? Jak uczynić szkołę miejscem, w którym dzieci uczą się z pasją? Pomyśl o szkole, którą znasz – czy mogłaby się jakoś zmienić, by móc lepiej inspirować uczniów? Czytaj więcej » Autor Dominika Złakowska-Cieślak Liczba komentarzy Data wpisu 2025-02-09